Opis

WSTĘP

—————————

Czas w którym przyszło nam żyć, charakteryzuje się wszechobecnym poczucia zagrożenia terroryzmem. Praktycznie od lat 60. XX w. zjawisko to wywiera swoje piętno na poczucie bezpieczeństwa narodów. Niezmiennie też, od tego czasu, źródło działalności terrorystycznej umiejscowione jest przede wszystkim w regionie bliskowschodnim – konflikcie arabsko-izraelskim. Codziennie media informują o eskalacji napięcia i przelewanej krwi w tym regionie. Zmienia się motywacja działalności terrorystycznej (z tej pod sztandarami walki z burżuazyjnym państwem po obecne sztandary walki z niewiernymi, tj. wyznawcami innej niż islam religii), nie zmienia się zaś problem radzenia sobie z zagrożeniem, szukania jego przyczyn, zapobiegania i likwidowania skutków. Obecnie to świat zachodu jest postrzegany przez islamskich ekstremistów jako przyczyna wszelkiego zła i ubóstwa muzułmanów na całym świecie. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej i Izrael to dla islamistów synonim szatana organizującego antymuzułmańską krucjatę. Takie postrzeganie ?wrogów? islamu powoduje, że w automatyczny sposób poszerza się krąg państw zagrożonych atakami ze strony terroryzmu reprezentowanego przez islamskich fundamentalistów. Chociaż stanowią oni minimalny procent w całej populacji muzułmanów, to ich zbrodnicza aktywność wpływa na bezpieczeństwo międzynarodowe.

Zagrożenie terroryzmem jest obszarem permanentnej penetracji nau-kowej. Największą jej część stanowią badania dotyczące istoty tego zjawi-ska, przyczyn jego ewolucji, jak też powodów stałego zasilania organizacji terrorystycznych przez co raz to nowych zwolenników i aktywistów, goto-wych nawet na śmierć w imię głoszonych idei. Zagadnienia dotyczące zwalczania terroryzmu ukierunkowane są w prowadzonych badaniach na poznanie mechanizmów prawnych zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak też międzynarodowym oraz organizacji systemów antyterrorystycznych. Teren badań, związany z fizyczną reakcją struktur państwa na zamach terrorystyczny jest zbyt skąpo reprezentowany w opracowaniach zwartych.

Obserwacja wydarzeń ostatnich lat pozwala na wyciągnięcie wniosków, że pomimo ?nowego? podejścia terrorystów do ?filozofii dokonywania zama-chów?, dominują przede wszystkim ataki z wykorzystaniem ładunków wy-buchowych (w różnej formie) obliczone na wywołanie skutku w postaci du-żej liczby ofiar (rannych i zabitych), sytuacje zakładnicze nie są odosobnio-ne. Terroryści nadal uciekają się do opanowywania budynków lub środków komunikacji, a zakładnicy stanowią kartę przetargową na drodze spełnienia ich żądań. Państwo musi więc posiadać odpowiednio przygotowane, zor-ganizowane i wyposażone siły zdolne do przeprowadzenia z sukcesem operacji ich uwolnienia wobec braku możliwości pokojowego rozwiązania powstałej sytuacji kryzysowej. Siłami takimi są właśnie jednostki kontrterro-rystyczne.

Uciekanie się zarówno przez zorganizowane grupy przestępcze, jak też pojedyncze osoby (akty terroru indywidualnego) do metod tożsamych z me-todami terrorystycznymi, powoduje, że siły specjalne, zdolne do siłowego rozwiązania tego typu sytuacji, muszą być stałym elementem systemu bez-pieczeństwa w państwie.

W niniejszej publikacji zaprezentowano wyniki badań, które prowadzone były przez wiele lat, w dziedzinie organizacji i funkcjonowania jednostek kontrterrorystycznych. Ich rezultaty publikowane były w monografiach, uka-zujących się na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia. Część z nich została wykorzystana w tej publikacji.

W pracy badawczej oparto się na krytycznej analizie materiałów źródło-wych, a także wniosków z własnych doświadczeń ze służby w pododdziale kontrterrorystycznym Policji (obserwacja uczestnicząca). W badaniach za-stosowano wszystkie formy analizy i syntezy (elementarną, funkcjonalną i logiczną), które w zespoleniu z analogią oraz abstrahowaniem izolującym i generalizującym pozwalały na odpowiednie:

-szeregowanie faktów,

-porównywanie faktów,

-przeciwstawianie faktów,

-zestawianie wyników badań,

-łączenie i oddzielanie treści poznawczych,

-dostrzeganie różnic i podobieństw w elementach przedmiotu badań i efektach poznania,

-systematyzowanie uzyskiwanych wyników badań.

Powyższą procedurę badawczą z powodzeniem zastosowano również podczas prowadzonych badań, których rezultatem było opracowanie rozprawy habilitacyjnej – ?Koncepcja współczesnych działań antyterrory-stycznych? (2003 rok).

Nie bez znaczenia na proces naukowego poznania miały rezultaty wizyt studyjnych w czeskiej jednostce kontrterrrorystycznej URNA (1996 rok), izraelskiej YA?MA?M (1997 rok), niemieckiej GSG-9 (2009 rok), a także wy-wiady eksperckie z osobami zajmującymi się działaniami kontrterrorystycz-nymi, w tym m.in. z Muki Betserem (1990 rok), żołnierzem izraelskiej jednostki Sayeret Mat?kal, uczestnikiem i dowódcą operacji uwolnienia izraelskich zakładników w Entebbe w 1976 roku.

Głównym celem prowadzonych badań, było: dokonanie identyfikacji funkcjonowania jednostki kontrterrorystycznej jako podmiotu realizu-jącego działania bojowe w walce z zagrożeniami terrorystycznymi. Aby osiągnąć tak założony cel główny, konieczne było zrealizowanie następują-cych celów szczegółowych, w których należało:

1.Określić istotę współczesnego terroryzmu i jego wpływ na bezpie-czeństwo państwa.

2.Ocenić stopień zagrożenia obszaru Rzeczypospolitej Polskiej i jej obywateli zjawiskiem terroryzmu.

3.Określić elementy składowe systemu antyterrorystycznego Rzeczy-pospolitej Polskiej.

4.Zdefiniować pojęcie jednostki kontrterrorystycznej i określić podsta-wowe czynniki determinujące jej skuteczne funkcjonowanie.

5.Określić zakres i charakter działań podejmowanych przez jednostkę kontrterrorystyczną.

6.Dokonać analizy wybranych, przeprowadzonych w minionych latach, działań bojowych policyjnych i wojskowych jednostek kontrterrorystycznych.

Przy tak sformułowanych, w procesie badawczym, celach główny pro-blem badawczy zawarto w postaci pytania: Jakie jest miejsce i rola w systemie bezpieczeństwa antyterrorystycznego Rzeczypospolitej Pol-skiej jednostki kontrterrorystycznej? Pozostałe szczegółowe problemy badawcze zostały zawarte w następujących pytaniach:

-Jakie znaczenie mają zagrożenia terrorystyczne w kontekście współ-czesnych zagrożeń bezpieczeństwa państwa?

-Jakie są źródła i na czym polega istota współczesnego terroryzmu i ja-kie mogą być kierunki jego rozwoju?

-Jaki jest stopień zagrożenia terroryzmem obszaru Rzeczypospolitej Polskiej i jej obywateli?

-Jakie wymagania należy spełnić aby można było mówić o profesjonalnej jednostce kontrterrorystycznej?

-Jaki jest stan obecny i kondycja jednostek kontrterrorystycznych w Rze-czypospolitej Polskiej?

-Jakie są możliwości współpracy pomiędzy jednostkami kontrterrory-stycznymi w ramach Unii Europejskiej?

-Jakim wymaganiom formalno-prawnym, podlega proces organizacji działań w ramach operacji antyterrorystycznej w Rzeczypospolitej Pol-skiej?

-Jak były prowadzone, na przestrzeni ostatnich lat, działania bojowe po-licyjnych i wojskowych sił kontrterrorystycznych?

Konsekwencją zaprezentowanego procesu badawczego było sformuło-wanie hipotezy roboczej: Prawidłowo funkcjonująca w systemie bezpie-czeństwa antyterrorystycznego państwa jednostka kontrterrorystycz-na ma pierwszorzędne znaczenie dla sprawnego funkcjonowania tego systemu.

Sformułowano także następujące hipotezy robocze:

1.Terroryzm jest zjawiskiem mającym bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo państwa.

2.Jednym z najbardziej istotnych elementów reagowania reaktywnego na zagrożenia terrorystyczne systemu bezpieczeństwa antyterrorystyczne-go państwa jest jednostka kontrterrorystyczna.

3.Specyfika działań jednostki kontrterrorystycznej wymaga nieszablo-nowego procesu w jej budowaniu i przygotowaniu do działań bojowych.

4.Międzynarodowa wymiana doświadczeń pomiędzy jednostkami kontrterrorystycznymi jest we współczesnym świecie warunkiem tworzenia międzynarodowych komponentów kontrterrorystycznych, zdolnych do wykonywania wspólnych działań bojowych.

5.Organizacja dowodzenia jednostkami kontrterrorystycznymi, w ra-mach operacji antyterrorystycznej (Policji i Sił Zbrojnych), ma bezpośrednie przełożenie na skuteczność ich prowadzenia.

6.Doświadczenia z przeprowadzonych operacji bojowych, policyjnych i wojskowych sił kontrterrorystycznych, stanowią cenne źródło wiedzy w pro-cesie doskonalenia rozwiązań taktycznych.

Prezentowana publikacja w kontekście poznawczym:

-wskazuje na zagrożenia bezpieczeństwa zjawiskiem terroryzmu,

-porządkuje terminologię i pojęcia związane z organizacją i funkcjono-waniem jednostki kontrterrorystycznej,

-prezentuje organizację działań bojowych związanych z wykorzystaniem w nich jednostki kontrterrorystycznej Policji i Sił Zbrojnych w warunkach Rzeczypospolitej Polskiej,

-przedstawia optymalne podporządkowanie jednostki kontrterrorystycz-nej w strukturach podmiotów państwa odpowiedzialnych za jego bez-pieczeństwo.

Natomiast w kontekście utylitarnym wskazuje ona:

-determinanty i uwarunkowania w tworzeniu jednostki kontrterrorystycz-nej,

-główne kierunki doskonalenia organizacji funkcjonowania jednostki kontrterrorystycznej w warunkach Rzeczypospolitej Polskiej.

Niniejsza monografia składa się z czterech rozdziałów, których rozdział pierwszy odnosi się do problematyki współczesnych zagrożeń terrory-stycznych, metod i form działalności terrorystycznej, organizacji systemu bezpieczeństwa antyterrorystycznego państwa. Rozdział drugi prezentuje proces tworzenia jednostki kontrterrorystycznej, jej strukturę organizacyjną, taktykę działania, zasady naboru i selekcji kandydatów do służby w niej, a także podstawową wiedzę na temat środków walki oraz wyposażenia spe-cjalistycznego niezbędnego do realizacji zadań. W rozdziale trzecim omó-wiono organizację jednostki kontrterrorystycznej w Policji i Siłach Zbrojnych oraz funkcjonowanie europejskiej platformy współpracy policyjnych jedno-stek specjalnych, przeznaczonych do walki z terroryzmem – ATLAS. Roz-dział czwarty odnosi się zarówno do organizacji działań w ramach operacji antyterrorystycznej, jak też omawia wybrane operacje bojowe sił kontrterro-rystycznych. W zakończeniu dokonano podsumowania wyników badań oraz zaprezentowano wnioski wynikające z ich analizy.

Książka ?Jednostka kontrterrorystyczna – element działań bojowych w systemie bezpieczeństwa antyterrorystycznego? nie powstałaby, gdyby nie pomoc wielu osób wspierających ten projekt. Mając powyższe na uwadze chciałbym podziękować płk. rez. dr. inż. Stanisławowi Kulczyńskiemu, za wyrażenie zgody na wykorzystanie w niniejszej monografii opracowań (podrozdział 1.1.1.), które to powstały m.in. w wyniku rozmów jakie ze sobą prowadziliśmy na temat terroryzmu oraz sposobów zapobiegania i zwal-czania tego zjawiska. Dziękuję również insp. Arturowi Skwarczyńskiemu dyrektorowi Biura Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji, Ireneuszowi Chloupkowi ekspertowi ds. jednostek specjalnych, Damianowi Szlachterowi ekspertowi ds. terroryzmu, za pomoc w uzyskaniu materiałów źródłowych, które wykorzystano podczas pracy nad publikacją.

—————————

S P I S T R E Ś C I

—————————

WSTĘP

1. TERRORYZM A BEZPIECZEŃSTWO PAŃSTWA

1.1. Terroryzm przełomu XX i XXI wieku

1.1.1. Metody działań terrorystycznych

1.2. Przeciwdziałanie i zwalczanie zagrożeń terrorystycznych

1.3. System bezpieczeństwa antyterrorystycznego państwa

1.3.1. Podsystem rozpoznania

1.3.2. Podsystem koordynacji

1.3.3. Podsystem prewencji

1.3.4. Podsystem reagowania kryzysowego

1.3.5. Podsystem ścigania

1.3.6. Podsystem operacyjny

2. JEDNOSTKA SPECJALNA DO WALKI Z TERRORYZMEM

2.1. Zadania jednostki kontrterrorystycznej

2.2. Struktura organizacyjna jednostki kontrterrorystycznej

2.3. Taktyka działania jednostki kontrterrorystycznej

2.3.1. ?Strzał ratunkowy? – strzelec wyborowy

w działaniach bojowych jednostki kontrterrorystycznej

2.4. Dobór i selekcja kandydatów do służby w jednostce

kontrterrorystycznej

2.5. Przygotowanie jednostki kontrterrorystycznej do działań

bojowych

2.6. Środki walki i specjalistyczne wyposażenie jednostki

Kontrterrorystycznej

3. SIŁY KONTRTERRORYSTYCZNE W STRUKTURACH

PAŃSTWA

3.1. Jednostka kontrterrorystyczna w Siłach Zbrojnych i Policji

3.1.1. Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy

Głównej Policji

3.1.2. Wojskowa Formacja Specjalna GROM

3.2. ATLAS – platforma współpracy policyjnych jednostek

specjalnych Unii Europejskiej

3.2.1. Rys historyczny powstania organizacji ATLAS

3.2.2. Jednostki policyjne zrzeszone w organizacji ATLAS

3.2.3. Działalność Biura Operacji Antyterrorystycznych KGP

w ramach ATLAS-u

4. DZIAŁANIA BOJOWE SIŁ KONTRTERRORYSTYCZNYCH

4.1. Pojęcie operacji antyterrorystycznej

4.2. Planowanie działań kontrterrorystycznych

4.3. Wybrane operacje bojowe policyjnych sił

kontrterrorystycznych

4.3.1. GSG-9 – Mogadisz 1977 rok

4.3.2. STERN – Berno 1982 rok

4.3.3. GIGN – Marsylia 1994 rok

4.3.4. BLACK CATS – Bombaj 2008 rok

4.3.5. SWAT – Manila 2010 rok

4.4. Wybrane operacje bojowe wojskowych sił

kontrterrorystycznych

4.4.1. Sayeret Mat?kal – lotnisko Lod 1972 rok

4.4.2. Sayeret Mat?kal – Entebbe 1976 rok

4.4.3. SAS – Londyn 1980 rok

4.4.4. FOES – Lima 1997 rok

4.4.5. ALFA, WYMPIEŁ – Moskwa 2002 rok

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

ANEKSY